آینده پژوهی تغییرات رویکردی آموزش عالی در توسعه سرمایه انسانی کشور؛ سناریویی محتمل برای افق 1410

هدف از این پژوهش شناسایی شایستگیهای کلیدی مورد نیاز برای توسعه سرمایه ­انسانی کشور در افق 1410 و تحولات ضروری در رویکردهای آموزشی برای پاسخگویی به آن بود. روش پژوهش از نوع مطالعات کیفی در حوزه آینده پژوهی با بهره­گیری از روشهای سناریوپردازی، تحلیل محتوا و تحلیل روند‌ با رویکرد «ریکمن» بود. در این مطالعه ‌اعضای هیئت­علمی گروههای مدیریت (کلیه گرایشها) در دانشگاههای دولتی تهران و مراکز استانها به­عنوان صاحبنظر انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود. زیرسناریوهای محتمل بر اساس تحلیل پاسخهای دریافتی از مشارکت­کنندگان و سناریو نهایی با استناد به ­نظر خبرگان (از طریق مصاحبه) اعتبارسنجی و تدوین شدند. طبق یک سناریو غالب سرمایه­ انسانی کشور در افق 1410 باید علاوه بر شایستگیهای مورد تأکید امروز، از توانمندیهای کلیدی دیگر برخوردار باشند. مهم­ترین این موارد بدین­شرح شناسایی شدند: تفکر برتر (تفکر غالب به­جای تفکر خنثی یا مغلوب)، توان بالا در تشخیص صحیح مسائل (قوه مسئله بینی) و توان بالا در برقراری ارتباطات و کارِگروهی در ابعاد فراسازمانی. همچنین مشخص شد که توسعه این توانمندیها در عموم تحصیل­کردگان در کنار توسعه آنها در نخبگان اهمیت ویژه­ای دارد. صرف­نظر از ضرورت اصلاحات و تحولات ساختاری و محتوایی در دانشگاهها، می­توان با اتخاذ برخی از رویکردهای آموزشی در خصوص تأمین هر چه بیشتر شایستگیهای مورد نیاز نسلهای آتی گامهایی برداشت. سوق دادن شیوه­های­آموزش ­دانشگاهی به سمت مسئله محوری و سوق دادن تکالیف، پروژه­ها‌ و امتحانات برخی از دروس از حالت انفرادی به گروهی از توصیه­های مشخص این پژوهش به­شمار می­رود.